Zekayı geliştirmenin birçok yolu olsa da çocuklar için en mantıklı yöntem şüphesiz oyunlardır. Bu bir bilgisayar oyunu olabileceği gibi masa oyunu, sokak oyunu da olabilir. Özellikle çok oyuncu ile oynanan oyunlar çocuğa daha fazla katkı sağlar. Çünkü çocuk bu sayede hem başkalarının yeteneklerini gözler, fikirlerini alır aynı zamanda da sosyalleşir. Zekasını geliştirmenin yanında iletişim becerileri de artmaya başlar. Çocuklarda zeka gelişimi konusuna girmeden önce zeka nedir onun üzerinde dursak daha doğru olur sanırız.
Zeka Nedir?
İnsanın düşünme, akıl yürütme, objektif gerçekleri algılama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tamamına zeka deniyor. İnsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelli de bir zekaya sahip olmasıdır. Çünkü insan zekası sayesinde önce öğrenir sonra uygular. Ayrıcca uyum sağlar ve yeni yöntemler de bulabilir. Peki zeka, doğuştan mı gelir yoksa geliştirilebilir mi?
Zeka Geliştirilebilir Mi?
Zekanın genetik olarak aktarıldığı bir gerçek. Anne ve babadan gelen genler karışık olarak çocuğa geçer. Yani ilk bakışta ortalama zekaya sahip ebeveynlerin üstün zekalı bir çocuğa sahip olamayacağı düşünülebilir. Haklılık payı vardır ama zeka sonradan kesinlikle geliştirilebilir. Dış uyaranlar bunun en ciddi etmenidir. Yiyecekler, materyaller, beslenme, spor gibi birçok etmen zekanın gelişimine yardımcı olur.
Bununla birlikte zeka dediğimiz kavram tek değildir. Birçok zeka türü vardır. Bunlar; sözel zeka, görsel zeka, sayısal zeka, sosyal zeka, bedensel zeka, ritmik zeka, natüralist zeka ve içsel zekadır. Yani çocuğunuzun IQ’sunun düşük olması onun zekasının geriliği anlamına gelmez. Belki duygusal zekası çok yüksektir belki müzik kulağı muhteşemdir. Herkesin farklı olduğu, üstün olduğu bir zeka türü mutlaka vardır.
Ülkemizde maalesef matematikten anlamayanlar daha düşük zekalı olarak görülüyor. Bunun eğitim sistemimizin sayısal ders temelli olmasının da nedeni var. Matemetikte ya da fizikte başarılı olan bir çocuk çok fazla takdir görürken çok iyi kulağı olan ya da şahane resim yapan bir çocuk o kadar zeki olarak görülmez. Ama bu baştan aşağı yanlış bir düşüncedir. Sizce Salvador Dali ya da Mozart birer dahi değiller miydi?
Çocukların Zekası Nasıl Geliştirilir?
Beslenme ve Spor
Öncelikle çocuklar için beslenmenin çok önemli olduğunu belirtelim. İlk bakışta beslenmenin zeka ile bağlantısı olmadığını düşünebilirsiniz fakat durum öyle değil. Düzenli ve sağlıklı beslenme ile çocuklarda zeka gelişimi pekala sağlanabilir. Buna bir de sporu eklediniz mi etkisini göreceksiniz. Çocuklar dışarı çıkıp oyun oynamalı spor yapmalılar kesinlikle. E sağlam kafa sağlam vücutta bulunur demişler değil mi?
İletişim
Bununla birlikte çocuğun sosyalleşmesi de zekasının gelişimi için çok mühimdir. Çünkü bu sayede farklı görüşleri dinleyecek, diğer çocuklarla iletişim içerisinde olacak. İnsanı geliştiren en önemli şeylerden biri farklı görüşlerden ilham almasıdır. Aynı zamanda ebeveynler de çocukları ile gün içerisinde sohbet etmeli, fikir alışverişi yapmalıdır. Çocuk, erken yaşta bu kazanımı elde ederse ileride başarılı olmaması için hiçbir sebep yok.
Okumak ve Yazmak
Çocuklar okuma yazma öğrendiği andan itibaren ciddi bir okuma alışkanlığı kazanmalıdır. Yaşına uygun kitaplar seçilerek çocuğa seçenek sunulmalı, okuma hayatının bir parçası haline getirilmeli. Çünkü okuma alıışkanlığınız yoksa, yeni şeyler okuyup yeni şeyler öğrenme isteğiniz yoksa başarının hep gerisinde kalacaksınız. Bill Gates, Mark Zuckerberg gibi insanlar milyar dolarlar kazanmalarına rağmen günlerinin bir kısmını hala okumaya ayırıyorlar. Hatta bu okuma alışkanlığı yazma tutkusuna da dönüşürse çocuğunuzun sözel becerileri tahmin edemeyeceğiniz kadar artacak. Günlük yazımı ile çocuk yazma alışkanlığı kazanabilir. Siz ne dersiniz?
Oyun
Gelelim çocuğun zeka gelişimi için en önemli etmene: Oyun. Bu bir bilgisayar oyunu da olabilir, dışarda arkadaşları ile oynadığı bir oyun da olabilir, bir masa oyunu da olabilir. Yeter ki çocuk oyun oynasın. Fakat masa oyunları çeşitli yetkinlik skalaları ve birden fazla oyuncu ile oynandığı için diğer iki oyun türünü de kapsıyor. Bu bakımdan daha faydalı olacağını söyleyebiliriz. Çocuk masa oyunları sayesinde ailesi ya da arkadaşları ile sosyalleşebilir seçtiği oyuna göre strateji becerisini, sözel yetenekleri ya da sayısal yeteneklerini geliştirebilir.
Çocukların ne tür becerilerini geliştireceğini görmek ve zeka gelişimlerine katkı sağlamak için buraya tıklayarak çeşitli akıl ve zeka oyunlarını görebilirsiniz.
Kaynaklar: