Okuduğunu Anlamayan Çocuğa Ne Yapmalı?

Daha önce burada da birkaç defa söyledik. Bir çocuğun okuduğunu anlamaması onun sadece Türkçe dersindeki başarısını etkilemez. Diğer derslerdeki performansına da ciddi etkileri vardır. Çünkü okuduğunu anlama kavramlar arasında bağlantı kurabilme çıkarımlar yapabilmeye yardımcı olur. Çocuk, bir matematik ya da fen sorusunda kavramlar arasındaki bağlantıyı anlayamazsa maalesef çıkarım da yapamaz. Bu yüzden okuduğunu anlama konusu özellikle ilkokulda üzerine ciddiyetle düşülmesi gereken bir konu. Hatta 1. sınıfta çocuk okumaya başlar başlamaz üzerine düşülmeli. Bu yüzden biz 1. sınıf okuduğunu anlama konusuna biraz daha fazla yüklenebiliriz.

Çocukların okuduğunu anlama becerilerini geliştirmeleri için birkaç faydalı ve basit yöntem elbette ki var. Bunu yaparken 1. sınıf okuduğunu anlama kitaplarından da faydalanabilirsiniz, kendi yazdığınız metinlerden de. Ayrıca bu yöntemler kolaylıkla sınıfta ya da evde uygulanabilir. Bu yöntemleri:

• okuma öncesi,
• okuma sırasında,
• ve okuma sonrası olmak üzere 3’e ayırabiliriz.

Okuma Öncesinde Okuma Anlama Yöntemleri

Okuduğunu anlama problemi yaşayan bir çocuğun öncelikle seviyesi net bir şekilde belirlenmeli. Belki seviyesinin üzerinde okuma anlama metinleri okuyup sorun yaşamış olabilir öncesinde. Bu yüzden, ebeveyn ve öğretmenlerin diyalog halinde olup çocuğun seviyesine uygun okuma anlama metinleri seçmesi gerekiyor. Okuduğunu anlama sorunu çeken çocukların sevdiği konular üzerine okuma yapmaları daha faydalı olacaktır mesela. Okuma anlama metinleri bu parçalardan seçilebilir.

Bununla birlikte metnin ya da kitabın okunacağı yerin sessiz olması gerekiyor. Zaten çocuk metinlerle bir problem yaşıyor, bir de dış uyaranlardan dolayı dikkatinin dağılmasını istemezsiniz. Bir de okuma yapacak çocuğun yanında velisinin olması ve okuma parçasına eşlik etmesi çok önemli. Bu çocuğu ciddi şekilde motive edecektir. Ayrıca çocuğun okuma sırasında telaffuzunda zorlandığı bir kelime, hece varsa dikkatinizi çekmesi kolaylaşacaktır. Bu durum, özellikle ilkokula yeni başlayan 1. sınıf öğrencilerinde yaşanıyor.

Veliler, okuma öncesinde çocuklarına bu kitabı okumanın neden önemli olduğunu, ona ne gibi beceriler, bilgiler  katacağını düzgünce açıklamalılar. Bu da motivasyon için önemli etkenlerden çünkü.

Okuma Sırasında Okuduğunu Anlama Yöntemleri

Öncelikle çocuk kaliteli bir okuduğunu anlama kitabı seçilmelidir. Çocuk kitabı ya da metni okumaya başladığında hiçbir şekilde müdahale edilmemeli parça bittikten sonra konuşulmalıdır. Bununla birlikte, çocuğun okumakta zorlandığı kelimeler ya veli tarafından ya da çocuk tarafından not alınmalıdır. Çocuk bu kelimelerin altını çizebilir, veli ise bir başka kağıda not alabilir.

Okuma parçası içerisinde çocuğun anlamını bilmediği kelimeler olabilir. Bu da elbette ki metnin anlaşılmasını zorlaştıracaktır çocuk için. Böyle durumlarda kelimenin ne anlama geldiğini direkt söylemek yerine tahmin etmesine yardımcı olmak çok daha faydalı olacaktır. Çünkü çocuk her zaman sizin yanınızda okuma yapmayacaktır. Yalnız olduğu zamanlarda da okuma yaptığında kelime tahmin etmeyi öğrenmelidir.

Okuma Sonrası Okuduğunu Anlama Yöntemleri

Okuma metni bittikten sonra çocuktan hikayeyi kısaca özetlemesi istenebilir. Sonrasında çeşitli sorular sorulup metni gerçekten anlamış mı kontrol edilebilir. Hatta birkaç şaşırtmacalı soru sorularak çocuğun dikkati de ölçülebilir. Çocuğun neden sonuç ilişkisi kurmasını amaçlamak için bu tarz sorulara muhakkak yer vermelisiniz bir de. Çünkü neden sonuç ilişkisi kurabilmek bir metnin anlaşılmasının en büyük ölçütlerindendir.

İşte evde ya da okulda çocuğunuzla okuma anlama alıştırmaları yapabileceğiniz onun okuduğunu anlamasını geliştirecek basit yöntemler bunlar. 1. sınıftaki çocuklar için okuduğunu anlama konusu yukarıda da dediğimiz gibi daha da üzerine düşülmesi gereken bir konu. Bunun için piyasada 1. sınıflar için özel hazırlanan, oldukça kaliteli metinler içeren 1. sınıf okuduğunu anlama kitapları var. Uzman kadrolar tarafından hazırlanan bu kitaplar, sizleri hangi metni seçsem sorusundan da kurtarabilir.